Psychologische patiëntenzorg in de oncologie | Saskia Duijts

De groep mensen die kanker overleeft, of langer palliatieve zorg krijgt, wordt steeds groter. Dit komt door verbeterde screenings- en behandelmogelijkheden en vergrijzing. Kanker heeft niet alleen grote gevolgen voor de lichamelijke gezondheid, ook het psychosociaal functioneren van patiënten wordt vaak aangetast. De confrontatie met de ziekte kan daarnaast allerlei existentiële vragen oproepen. Psychosociale oncologie is daarom een essentieel onderdeel van de oncologische zorg. Het is een multidisciplinair veld met aandacht voor de rol van psychologische factoren bij preventie en screening, en voor de gevolgen van kanker op het functioneren van de persoon en zijn naasten.

Deze herziene, vierde editie van het handboek “Psychologische patiëntenzorg in de oncologie” biedt professionals een overzicht van up-to-date wetenschappelijke inzichten en suggesties voor de behandeling van patiënten. Dat maakt het tot een uniek handboek voor professionals die werken met mensen met kanker. Door de combinatie van achtergrondkennis, theorie en de vele praktijkvoorbeelden is het boek ook heel geschikt om te gebruiken in de opleiding van deze professionals.

Het boek bestaat uit vijf delen:
• Deel 1 geeft een beschrijving van de medische en psychosociale context van de oncologie. Aan bod komen de medische aspecten van de ziekte en behandeling, de epidemiologie, de communicatie tussen de patiënt en zorgverlener, palliatieve zorg en het proces van sterven.
• Deel 2 betreft het brede scala aan lichamelijke en psychosociale gevolgen die mensen met kanker kunnen ervaren. Een groep mensen met kanker lukt het om zich aan te passen aan de (gevolgen van) ziekte. Anderen ervaren problemen in de adaptatie en hebben behoefte aan en baat bij psychosociale behandeling en begeleiding. Er worden verschillende modellen aangereikt die gebruikt kunnen worden om de factoren die een rol spelen bij adaptatie te verhelderen.
• Deel 3 beschrijft de stappen in het zorgproces, vanaf het moment van het identificeren en diagnosticeren van psychosociale klachten tot aan behandeling. Dit wordt geschetst vanuit verschillende therapeutische kaders.
• Deel 4 gaat in op de verschillende levensfasen en cultuur. De impact van de ziekte bij kinderen, jongvolwassen en ouderen wordt beschreven, en tevens hoe ze het beste begeleid kunnen worden in het omgaan met de (gevolgen van) ziekte. Ook wordt de rol van culturele aspecten besproken bij adaptatie aan de (gevolgen van) ziekte.
• Deel 5 betreft capita selecta: specifieke onderwerpen die nog niet aan bod zijn gekomen, zoals seksualiteit en leefstijl, en ook andere vormen van zorg, inclusief eHealth, complementaire zorg, de rol van de huisarts en de eerstelijnszorg.

Om een zo volledig mogelijk beeld te geven, zijn de hoofdstukken geschreven door professionals met een verschillende achtergrond, zowel uit de praktijk als uit het wetenschappelijk onderzoek. Zo beoogt het handboek bij te dragen aan verdere professionalisering en optimalisering van de psychosociaal oncologische zorg.