Kroatische literatuur in Nederland – Het grijze gebied | Goran Tribuson

‘Het grijze gebied’ speelt zich af in de jaren tachtig rond de jaarwisseling in Zagreb en omgeving. Het is dan doorgaans mistig, koud en grauw, totdat het gaat sneeuwen. Met de sneeuw licht de stad kortstondig op, totdat de verkeerschaos toeslaat.
Politie-inspecteur Banić heeft het aan alle kanten moeilijk. De scheiding van zijn vrouw Lidija valt hem zwaar, evenals haar nieuwe relatie met Tamarin, een prominent politicus. Hij mist zijn dochter Nika en in het kale flatje waar hij tegenwoordig woont voelt hij zich als een verlaten hond. Hij begint steeds vroeger op de dag met drinken, rookt als een ketter, eet ongezond en valt dikwijls op de bank in slaap, met zijn kleren nog aan.
Op zijn werk heeft hij bijna alle credits verloren. Van zijn baas Delić krijgt hij alleen nog onbenullige gevallen in behandeling en een schorsing hangt hem boven het hoofd. Tegen al zijn verwachtingen in krijgt hij op oudejaarsdag een moordzaak toegewezen, die wel eens zijn laatste kans binnen het corps zou kunnen zijn. Aanvankelijk lijkt het op een platte afrekening of een simpel verkeersongeluk, waarbij hij als in ongenade gevallen inspecteur weinig kwaad kan aanrichten. Maar naarmate meer details naar boven komen en meer binnen- en buitenlandse zakenmannen ten tonele verschijnen, wordt de situatie steeds onlogischer, ingewikkelder en gevaarlijker. Niet alleen is de tegenstander machtiger en sluwer dan Banić gewend is; de vraag rijst wie hij überhaupt nog kan vertrouwen.
Banić is door zijn koppigheid, onorthodoxe werkmethoden, norse omgang met collega’s en ondergeschikten, en door de problemen met zijn baas wel wat tegenwerking gewend, maar als blijkt dat hij zijn leven niet meer zeker is, wordt hij kortstondig bang en bezorgd. De ontdekkingen die volgen zijn van een omvang die hij in zijn eentje niet meer aankan. Hij komt voor een haast onmogelijke opgave te staan: kan hij in zijn eentje voorkomen dat het hele land in een troosteloos grijs gebied verandert? Hulp komt uit onverwachte hoek.
In de reeks thrillers met Nikola Banić als hoofdpersoon beschrijft meester-verteller Goran Tribuson hoe mensen uit verschillende bevolkingslagen zich redden en vooral niet redden in het postcommunistische tijdperk in Kroatië. In deze aflevering ontmoet de lezer enkele van zijn collega’s, politiemannen die eigenlijk als doorheen leverbaar worden neergezet. Ze zijn onderdelen van het politieapparaat die allemaal nog het oude systeem gewend zijn en mondjesmaat proberen om buiten de vertrouwde kaders te denken en handelen. De echte held van het verhaal is niet Banić, vertelt Tribuson ons, maar een andere eenling die op eigen houtje en met gevaar voor eigen leven het land probeert te redden. En dat houdt het boek spannend tot de laatste regel.